عمر دولت سیزدهم از نیمه گذشته اما مهمترین وعده انتخاباتی سیدابراهیم رییسی یعنی ساخت چهار میلیون واحد مسکونی هنوز روی زمین مانده است. بانک‌ها ابتدای سال فشار زیادی را تحمل کردند، چون در ماجرای عقب‌ماندگی دولت از برنامه ساخت چهار میلیون واحد مسکونی به‌عنوان مقصر معرفی شدند. حالا که به شش‌ماه دوم سال رسیده‌ایم، به نظر می‌رسد مقصر تازه‌ای پیدا شده است. وزیر راهوشهرسازی تیر اول را شلیک کرد و عامل بالا رفتن قیمت مسکن را گرانی مصالح ساختمانی دانست. بعد هم وعده داد موضوع را در جلسه شورایعالی مسکن با حضور شخص رییس‌جمهوی پیگیری کند. اظهارات مهرداد بذرپاش با حمایت رییس کمیسیون عمران مجلس، انبوه‌سازان مسکن و بخشی از تولیدکنندگان سیمان و فولاد روبرو شد، اما خیلی زود جبهه دیگری شکل گرفت که در راس آن وزیر اقتصاد به چشم می‌خورد. سیداحسان خاندوزی، بدون تعارف مخالفت خود را با توقف عرضه بورسی سیمان و فولاد اعلام کرده و سازمان بورس را هم در کنار خود می‌بینید. رییس‌جمهوری در وسط این دوجبهه قرار گرفته و فعلا دستور رسیدگی داده تا کمیته‌ای ویژه ماجرا را بررسی کرده و اعلام نظر کند.
موافقان عرضه سیمان و فولاد از بورس چه می‌گویند؟
عرضه خودرو در بورس، اواخر سال ۱۴۰۱ منتفی شد و سازمان بورس توجه و درآمد این بخش را از دست داد. توقف عرضه سیمان و فولاد در بورس ضربه مهلک دیگری بر پیکره بورس کالا خواهد بود و طبیعی است که بخواهند جلوی آن را بگیرند.
مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار برای دفاع از عرضه سیمان و فولاد در بورس به آمار و ارقام متوسل می‌شود: قبل از ورود سیمان به بورس، حدود ۷۰ درصد سیمان کشور توسط تقریبا ۲۰ نفر دادوستد می‌شد، حال هر کسی بخواهد به راحتی می‌تواند، به هر میزان از بورس کالا سیمان بخرد و انحصاری در این زمینه وجود ندارد.
مجید عشقی در گفتگوی دیگری با خبرگزاری ایسنا تاکید کرده بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد خروج سیمان و فولاد از بورس کالا می‌تواند بازار این محصولات را متلاطم کند. از این رو تصمیمی در این خصوص گرفته نشده و موضوع خروج این محصولات از بورس کالا منتفی است: عده‌ای انتقاداتی به برخی فرآیند‌ها دارند و توصیه کرده‌ایم در جلسات کارشناسی مورد بررسی قرار گرفته و برطرف شود. ایراداتی که مطرح می‌شود بعضا به علت نبود آشنایی این دوستان با مکانیزم‌های بازار سرمایه و بورس کالاست.
مجید عشقی اعتقاد دارد سیمان نیم‌درصد هزینه تمام شده ساخت‌و‌ساز را در بر می‌گیرد و به‌همین دلیل ایده خروج سیمان از بورس به بهانه حل مشکلات مسکن، آدرس غلط دادن است و این کار باعث می‌شود سیمان گران‌تر از نرخ فعلی به‌دست مصرف‌کننده واقعی برسد.
سیداحسان خاندوزی، وزیر اقتصاد هم مخالفت خود را با توقف عرضه سیمان و فولاد در بورس اعلام کرده است: بورس کالا به‌عنوان بستر شفاف نظام توزیع کالا‌های اساسی یا کالا‌های پایه شناخته می‌شود و جزو دستاورد‌هایی است که در پایان دهه‌های ۸۰ و ۹۰ برای عبور از مسیر پر رانت و فساد قبلی پیدا کردیم؛ بنابراین دولت فعلا تصمیمی در این زمینه ندارد و سیمان باید همچنان در بورس عرضه شود.
مخالفان عرضه سیمان و فولاد در بورس چه می‌گویند؟
مهرداد بذرپاش، مخالف تداوم عرضه سیمان و فولاد در بورس است. به عقیده وزیر راهوشهرسازی، این کار به گرانی مصالح ساختمانی و در نتیجه رشد قیمت مسکن دامن می‌زند: فولاد در بورس کالا ۴۰ درصد گران‌تر عرضه می‌شود در حالی که وظیفه بورس تنظیم و مدیریت بازار است نه اینکه عامل گرانی مصالح ساختمانی باشد.
بذرپاش سپس چند پرسش مهم مطرح می‌کند: چرا باید سیمان و فولاد با قیمت جهانی در داخل فروخته شود. دلیل افزایش قیمت میلگرد چیست و چرا فولاد از طریق بورس کالا گران‌تر به دست مصرف‌کننده می‌رسد؟
وزیر راهوشهرسازی عرضه سیمان و فولاد در بورس را کار غلطی می‌داند و اعتقاد دارد چنانچه بورس به تداوم این کار اصرار دارد باید بپذیرد این محصولات با قیمت پایه عرضه شوند. او در مورد هدف و برنامه وزراتخانه از راه انداختن چنین بحثی گفته: در پروژه‌های نهضت ملی مسکن قیمت زمین را به صفر رسانده‌ایم و با وجود آنکه نمی‌توانیم دستمزد‌ها را کاهش دهیم، اما می‌توانیم در بخش مصالح ساختمانی این کار را انجام دهیم. با خروج خودرو از بورس کالا شاهد اتفاقات خوبی در این بخش بودیم و معتقدم این اتفاق برای سیمان و فولاد هم می‌افتد.
گروهی از مقامات صنفی فعال در حوزه مسکن با مهرداد بذرپاش همسو و هم‌نظر هستند. دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان می‌گوید: سرمایه‌گذاران در بورس کالا انتظار دارند به سود‌های بالاتر از سود بانکی دست پیدا کنند و همین علت باعث افزایش قیمت کالا در بورس می‌شود. از زمانی که سیمان و فولاد در بورس کالا عرضه شد، تقریبا هفته‌ای دوبار این کالا‌ها مخصوصا فولاد افزایش قیمت داشته. بورس در عمل کمکی به کنترل قیمت‌ها در بازار مسکن نکرده، چون سازندگان و انبوه‌سازان همچنان مثل قبل نیاز‌های خود را از مصالح‌فروشان سیمان و از بنکداران فولاد تامین می‌کنند. بورس در این فرآیند یک واسطه است که بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان حلقه ایجاد کرده است. به‌عنوان بخش خصوصی فعال در حوزه ساخت مسکن دنبال پیوسته کردن زنجیره تولید برای تامین مستقیم مصالح هستیم.